آتش بس در سوریه، توپ به زمین آمریکا افتاد/ 1394/12/04

جان کری وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه اعلام کرد وی و سرگئی لاوروف همتای روسی او در خصوص شرایط مربوط به توقف دشمنی ها در سوریه به یک توافق موقت دست پیدا کرده اند و طرفین، بیش از هر زمان دیگر به آتش بس نزدیک شده اند.

  بشار اسد رییس جمهور سوریه نیز روز شنبه گفت وی آمادگی برقراری آتش بس را در کشورش دارد به شرط آنکه «تروریست ها» از این آتش بس به منظور پیشبرد اهداف خود استفاده نکنند. 

مخالفان دولت سوریه نیز پیشتر اعلام کردند با «احتمال» برقراری آتش بس موقت در این کشور موافق هستند، به شرط آنکه این تضمین را دریافت کنند که متحدان دمشق از جمله روسیه نیز جنگ را متوقف کنند، محاصره ها پایان یابد و کمک های بشردوستانه نیز اجازه ورود به این کشور را پیدا کند.

در عین حال کری بار دیگر موضع آمریکا را در این خصوص تکرار کرد که اسد باید کناره گیری کند. این درحالی است که مقامات روسیه اخیرا اعلام کرده اند مردم سوریه خودشان باید تصمیم گیری کنند که آیا اسد باید در قدرت باقی بماند یا نه.

کاخ سفید یک روز پس از اظهارات جان کری (روز دوشنبه) اعلام کرد باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در تماس تلفنی با ولادیمیر پوتین همتای روس خود با وی درباره توافق برای توقف درگیری ها در سوریه گفتگو کرد. این توافق قرار است 27 فوریه اجرایی شود. در بیانیه کاخ سفید آمده است در این تماس تلفنی که به درخواست ولادیمیر پوتین انجام شد، اوباما بر لزوم رعایت توافق آتش‌بس توسط تمام طرف‌های درگیر در سوریه تاکید کرد.

آمریکا و روسیه روز دوشنبه برنامه هایی را برای توقف درگیری ها در سوریه اعلام کردند که از روز شنبه اجرا خواهد شد اما عناصر گروه داعش، جبهه النصره و گروه های دیگر را که سازمان ملل متحد آنها را گروه های تروریستی می داند از این روند مستثنی کردند.

آمریکا و روسیه در بیانیه ای مشترک که وزارت امور خارجه آمریکا آن را منتشر کرده است اعلام کردند طرف ها تا ظهر جمعه موافقت خودشان را به آمریکا و روسیه اعلام خواهند کرد و این آتش بس از نیمه شب به اجرا درخواهد آمد.

وزارت امور خارجه انگلیس دیروز اعلام کرد توافق برای توقف درگیری ها در سوریه که آمریکا و روسیه از آن خبر دادند در صورتی که مسکو و دمشق رویکرد خود در سوریه را به صورت قابل توجه تغییر ندهند بی نتیجه خواهد بود. فیلیپ هاموند تاکید کرد مسکو باید به هدف قرار دادن مواضع گروه تکفیری صهیونیستی داعش و دیگر سازمان هایی که جامعه بین الملل آنها را «تروریستی» می داند بسنده کند.

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که اولا، بشار اسد رییس جمهور سوریه روز شنبه گذشته تصریح کرده است وی آمادگی برقراری آتش بس را در کشورش دارد؛ ثانیا،  برخی رسانه ها امروز تصریح کرده اند پوتین بانی توافق آتش بس در سوریه است.

در این میان مطلب قابل تامل این است که با وجود حمایت آمریکا و متحدان از آتش بس آنها خود تحقق این آتش بس را غیر ممکن می‌دانند. 

انگلیس دیروز تاکید کرد آتش بس در سوریه با وجود اقدامات ارتش این کشور و روسیه موفق نخواهد شد. 

سخنگوی کاخ سفید نیز دیشب پیش بینی کرد اجرای توقف خصومت ها در سوریه دشوار باشد.

حتی موشه یعلون وزیر جنگ رژیم صهیونیستی نیز گفت: آتش بس پایدار در سوریه موضوعی غیرممکن است. وی گفت: من معتقد نیستم که ایجاد آتش بسی پایدار در سوریه ممکن باشد. وی افزود: اوضاع در سوریه ناپایدار است و تلاش های آمریکا برای رسیدن به آتش بس به شکست انجامیده است. مشاهده یک آتش بس واقعی و پایدار در سوریه که تمامی طرف ها بر سر آن توافق داشته باشند، بسیار دشوار و غیرممکن است. داعش (گروه تکفیری صهیونیستی) بخشی از این آتش بس نیست، گروه جبهه النصره بخشی از این جریان نیست  و من نمی توانم یک آتش بس جامع را در آینده متصور باشم. 

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که آمریکا و متحدان غربی و منطقه ای  این کشور بارها از اتش بس در سوریه حمایت کرده و دولت سوریه و متحدانش را به جنگ افروزی در این کشور متهم می‌کردند. 

این حمایت و اتهامات بخصوص پس از افزایش پیروزی‌های ارتش سوریه در برابر تروریست‌ها و شورشیان، تقویت غیر قابل انکار موضع دمشق در مذاکرات صلح و حتی تاثیر آن در شکست دور اخیر مذاکرات صلح بیشتر مطرح شد. این پیروزی‌های نظامی و سیاسی همچنین سبب شد متحدان منطقه‌ ای آمریکا- از جمله عربستان و ترکیه- طی مانور‌های تبلیغاتی و سیاسی وانمود کنند قصد دارند، به بهانه مبارزه با داعش و ترویسم، در سوریه مداخله نظامی کنند؛ شاید از طریق تقویت این تصور که «ادامه بحران سوریه باعث تشدید ابعاد بحران در سوریه و رویارویی قدرت‌های منطقه‌ای ‌و جهانی می‌شود»،  پیروزی‌های ارتش سوریه و متحدان متوقف شود. 

پرسشی که در این اینجا مطرح می‌شود این است که واقعا این پارادوکس در اظهارات و مواضع دیپلماتیک مقامات غربی در زمینه آتش بس بین ارتش و شورشیان در سوریه ناشی از چیست؟

جواب: شاید آمریکا و متحدان اصلا خواهان آتش بس نباشند. انتشار گزارش‌ها مبنی بر «ادامه آموزش هزار نفر از عناصر تروریستی در خاک ترکیه برای اعزام به سوریه و جنگ در کنار گروههای تروریستی خود» در روز‌ها اخیر می‌تواند حکایت از این واقعیت داشته باشد.  به گزارش روز یک شنبه پایگاه خبری «النشره»، گزارش های مطبوعاتی حاکی است هزار عنصر مسلح از گروه های مخالف سوری از سال دو هزار و سیزده در منطقه «غازی آنتپ» در جنوب ترکیه برای جنگیدن آموزش می بینند و بر اساس این گزارش، «مؤسسه آفاق» مسئول آموزش این عناصر نظامی است. «اسامه شربجی» یکی از مؤسسان این مؤسسه گفت: ایده این کار سال دو هزار و یازده زمانی که «انقلاب» به رویارویی مسلح تبدیل شد، ارائه شد. 

شاید هم آمریکا و متحدان مانند بسیاری از صاحب نظران می‌دانند که تحقق آتش بس در سوریه به دلایل مختلف - از جمله یک دست نبودن و اختلافات بین شورشیان و تروریست‌ها، وجود نداشتن تمایز بین شورشیان و تروریست‌ها و ... - غیر ممکن است.   

یکی از کارشناسان جهان عرب می گوید تا زمانی که در سوریه مشخص نشود چه گروهی تروریستی است و چه گروهی تروریستی نیست، رعایت آتش بس اعلام شده در این کشور کار دشواری است هر چند که این بار دو ابر قدرت آمریکا و روسیه پشت آن قرار گرفته اند. 

به گزارش امروز شبکه خبری فرانس 24 وسیم الأحمر(Wassim ALAHMAR)، خاطر نشان کرد بعد از آنکه این آتش بس به اجرا درآمد بدون شک مشکلات دیگری روی خواهد داد. چرا که این آتش بس گروه‌های تروریستی مانند داعش و النصره را شامل نمی شود. همه مشکل ها در همین جاست. توجه داشته باشیم که بین جبهه النصره وگروههای دیگری که سازمان ملل آنها را تروریستی نمی خواهد ارتباطاتی وجود دارد. از جمله این گروهها می توان به احرار الشام اشاره کرد که شناسایی آنها در خاک سوریه کار دشواری است. از آن طرف نیز روسیه برخی گروهها را تروریست می خواند که آمریکا و سازمان ملل آنها را تروریستی نمی خوانند. یعنی حتی درباره اینکه چه گروههایی تروریست هستند و چه گروههایی نیستند اختلاف نظر اساسی وجود دارد. این کارشناس جهان عرب همچنین افزود مشکل دیگری که درباره رعایت آتش بس اعلام شده در سوریه وجود دارد اینکه چگونه باید از یکسو با گروههای تروریستی مبارزه کرد و از سوی دیگر آتش بس را رعایت کرد.

در هر دو صورت - چه آمریکا و متحدان خواهان آتش بس نباشند و چه آنرا غیر عملی بدانند- آنها تاکنون از آتش بس برای متهم کردن ارتش سوریه و متحدان به جنگ افروزی، صلح طلب نبودن و کشتار غیر نظامیان بهره برداری کرده‌اند. بنابراین وقتی آتش بس با استقبال دولت سوریه و متحدان مواجه شد، طبیعی است آنها غافل گیر و از نظر تبلیغاتی خلع سلاح شوند؛ زیرا در این شرایط اگر اتش بس به هر ترتیبی از سوی شورشیان و تروریست‌ها شکسته شود، توپ به زمین آمریکا و متحدان این کشور می‌افتد، ادامه تهاجم نظامی ارتش سوریه و متحدان آن کاملا مشروعیت می‌یابد و آنها نمی‌توانند تهاجم به اهداف تروریست‌ها و شورشیان را برای حمایت از آنها پیراهن عثمان کنند.