افزایش تنش‌ها در مناسبات آمریکا و عربستان/ 1395/02/04

ظاهرا تنش‌ها در مناسبات آمریکا و عربستان به اوج خود رسیده‌است. به همین علت روزنامه واشنگتن تایمز در پایگاه اینترنتی خود از حادثه 11 سپتابر  به عنوان اهرم فشار بر علیه ریاض بهره‌برداری می‌کند. این روزنامه نوشت، خانواده‌های قربانیان حادثه 11 سپتامبر در روزهای اخیر از اوباما خواسته‌اند عربستان سعودی را مسئول بداند و اجازه‌بدهد شکایتی علیه این کشور به خاطر دست داشتن در اعمال تروریستی تنظیم‌شود و همچنین گزارش‌های مربوطه را از حالت طبقه‌بندی خارج‌کند و برای مسئول شناختن عربستان فشار وارد‌کند. این حرف خانواده‌ها هم به این دلیل بود که مقامات سعودی تهدید‌کردند درصورتی که لایحه حادثه 11 سپتامبر تصویب‌شود 750 میلیارد دلار از دارایی‌های خود در خاک آمریکا را خواهد‌فروخت که خانواده‌های قربانیان در جواب این تهدید ریاض اعلام کردند آنها چنین تهدیداتی را بی‌احترامی به عزیزانشان که در این حملات از بین‌رفته اند می‌دانند.

همزمان چند سناتور  آمریکایی- از جمله چارلزای شومر از نیویورک و سناتور جمهوریخواه جان کورنین از تگزاس- تلاش می‌کنند لایحه‌ای ضد سعودی‌ها را که عدالت علیه حامیان تروریسم نامیده می‌شود در کنگره تصویب کنند.    

ظاهرا این اختلافات ریشه در اهمال‌کاری ریاض در مبارزه با تروریسم و اجرای اصلاحات سیاسی در شبهه جزیره عربستان، سیاست‌های خود سرانه سعودی‌ها در یمن و سوریه و ... از سویی و انتقاد ریاض از سیاست آمریکا در زمینه برجام  و ایران و ... است. اما نباید فراموش کرد که محافل سیاسی و رسانه‌ای غربی و منطقه‌ای ‌سعی می‌کنند از انعکاس این اختلافات برای رسیدن به چند منفعت بهره‌برداری کنند:  

1- نظامی‌گری و جنایات عربستان در منطقه همسویی ریاض با رژیم صهیونیستی و غرب قلمداد نگردد؛ 

2- نقش اصلی و پیچیده آمریکا و رژیم صهیونیستی در تقویت تروریسم و تشدید بحران‌های منطقه‌ای ‌پنهان و مناقشات منطقه‌ای در چارچوب اختلافات قومی و مذهبی تفسیر گردد؛ 

4- زمینه برای موفقیت آمریکا دریافتن جایگاه میانجی در مناقشات منطقه‌ای فراهم شود.  

اما اختلافات ریاض و واشنگتن را نمی‌توان استراتژیک دانست، به‌هرحال عربستان در چند حوزه منفعت راهبری برای آمریکا و غرب دارد:

1- متوازن‌کردن عرضه و تقاضای نفت؛ 

2- رهبری جبهه سازش صهیونیستی؛ 

3- حفظ توازن بین جبهه سازش و مقاومت اسلامی ضد صهیونیستی؛ 

4- خریدار بزرگ تسلیحات غربی؛

5- تامین هزینه‌های سناریو‌های غربی و صهیونیستی بر ضد مقاومت اسلامی ضد صهیونیستی.   

به نظر می‌رسد همین منافع راهبردی سبب شده پایگاه اینترنتی دیفنس نیوز معتقد باشد "جلب نظر دیگر اعضای کنگره برای حمایت از این قانون اقدامی دشوار است". 

جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید نیز در واکنش به لایحه یاد شده اعلام کرد: اوباما این لایحه را وتو خواهد کرد. سخنگوی کاخ‌سفید در توجیه استفاده از حق وتو در این زمینه  علام‌کرد:  مسئله امنیت پایدار مسئله ای است که از توانایی آمریکا برای همکاری نزدیک با کشورها در سرتاسر جهان محافظت‌می‌کند و چنین قانونی باعث می‌شود که ایالات متحده آمریکا و مالیات دهندگان و اعضای سرویس‌های ما و دیپلمات‌های ما همگی به خطر بیافتند و به این دلیل است که اوباما این قانون را امضا‌نمی‌کند تا این مسئله اتفاق نیفتد و لذا اوباما تلاش‌می‌کند بتواند 28 صفحه از گزارش کمسیون 11 سپتامبر که  نشان دهنده این است که  15 تن از 19 تروریست حملات یازده سپتامبر از اتباع عربستانی بوده و بر حمایت مقامات سعودی از هواپیما ربایان دلالت‌دارد را از طبقه‌بندی خود خارج‌کند.

مایکل روبین مقام پیشین پنتاگون هم در مجله نیوزویک با اشاره به حمایت مخفیانه عربستان از بیشتر گروه‌های تروریستی سنی نوشت: عربستان سعودی اگرچه نمی‌تواند یک دوست عالی برای امریکا باشد اما می‌تواند از متحدان خود حمایت‌کند و لذا اگر این دوستی بر هم بخورد، عربستان بازنده نخواهد بود بلکه بازنده اصلی امنیت ملی آمریکا است. است. مقام پیشین پنتاگون افزود در طول دهه‌های گذشته سعودی‌ها از یک سو به دنبال خرید دوستان و اعمال نفوذ در پایتخت‌های کشورهای خارجی و از سوی دیگر درصدد استفاده از جاسوسانی برای لجن مال کردن کسانیکه با آنها موافق نیستند، بوده‌اند  علاوه برآن سعودیها یمن را بدون هیچ گونه تلاشی برای جلوگیری از فجایع انسانی، آشکارا، زیر بمباران قرار داده‌اند.