1- جرج بوش پسر، از سال 2000 تا 2008 دو دوره بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا جلوس کرد. سیاستهای افراط گرا، جنگطلبانه، یکجانبه و ایدئولوژیک در این هشت سال سبب شد:
اولاً، این کشور با بحران و رکود اقتصادی بیسابقهای روبرو شود؛
ثانیاً، موج اعتراضات ضدجنگ سرتاسر آمریکا را فراگیرد؛
و ثالثاً، کاخ سفید بیش از هر زمان دیگری در جهان منزوی شود.
باراک اوباما و هم حزبیهایش این چالشها را غنیمت شمردند و با شعار انتخاباتی «تغییر» در سیاستهای اقتصادی، سیاسی و بین المللی، با اکثریت آراء در انتخابات ریاست جمهوری سال 2008 پیروز شد و دو دوره بر کرسی ریاست جمهوری آمریکا نشست.
با توجه به سابقه احساسات ضدجنگ و ضد افراطگرایی در آمریکا در اواخر دولت جرج بوش پسر، اقبال مردم به دونالد ترامپ دور از ذهن و غیرطبیعی به نظر میرسد و این پرسش را مطرح میسازد که آیا واقعاً مردم آمریکا از خسارتهای سیاستهای جرج بوش پسر درس و عبرت نگرفتهاند که مجدداً به نسخه مشابه وی- یعنی ترامپ - روی آوردهاند؟
2- موج اعتراضها به سخنرانی ترامپ در شهرهای مختلف آمریکا خود نشانه صحت این تردید است. بنابراین میتوان تصور کرد استقبال از ترامپ در آمریکا بیش از این که «واقعی» باشد، ساخته و پرداخته محافل رسانهای و سیاسی لابیهای قدرتمند و ثروتمند آمریکا - از جمله لابی صهیونیستی- است، لابیهایی که از پروپاقرصترین مخالفان توافق هستهای، حل و فصل مناقشه در سوریه، یمن و عراق - به عنوان مهمترین پایگاه مقاومت اسلامی و ضدصهیونیستی در منطقه - و ... هستند.
تد کروز نامزد ناکام ریاست جمهوری آمریکا از حزب جمهوریخواه نیز دوشنبه گذشته در گفتگو با برنامه «فیس د نیشن» شبکه تلویزیونی سیبیاس آمریکا گفت: "کارتل واشنگتن و لابیها طرفدار ترامپ هستند. در واقع لابیها، مبارزات انتخاباتی ترامپ را هدایت میکنند. مدیر برنامههای انتخاباتی ترامپ، چهل سال است به عنوان لابی و دلال قدرت در واشنگتن فعالیت میکند."
در عین حال، بسیاری هم این حمایت را تصدیق میکنند و هم علت آن را «نفرت از طرف مقابل» میدانند.
زیرا اوباما در این دو دوره ریاست جمهوری آمریکا با اقدامات خود تلاش کرد سرمایههای افراد غنی را احیا کند؛ این اقدامات طبقه فرو دست را به شدت تحت تأثیر قرار داد. او تحت عنوان «صرفه جویی»، میزان دستمزدهای کارگران صنعت خودروسازی را به شدت کاهش داد. اقدامی که سبب تقویت شرکتهای بیمه و شرکتهای فعال در زمینه دارو شد. او همچنین تحت عنوان برنامه «اصلاحات در بخش بهداشتی»، هزینههای درمانی کارمندان را کاهش داد.
تحت تاثیر این سیاستها سخنان ترامپ سبب شده است برخی افراد به این نتیجه برسند که او از کارگران سفید پوست حمایت خواهد کرد. به همین علت اکنون و تقریباً هفت سال پس از دولت جرج بوش پسر دوباره شاهد قدرت گرفتن نامزد افراطگرای دیگر حزب جمهوری خواه با سیاستهای خصمانه و یکجانبه هستیم.
به گزارش دیروز خبرگزاری رویترز از نیویورک، بر اساس نظرسنجی رویترز - ایپسوس که روز پنجشنبه منتشر شد، تقریبا نیمی از رای دهندگان آمریکایی که از هیلاری کلینتون دموکرات یا دونالد ترامپ جمهوریخواه در تلاش آنها برای ورود به کاخ سفید، حمایت میکنند، عمدتاً هدفشان این است که صرفاً مانع از پیروزی طرف مقابل شوند. لری ساباتو رئیس مرکز سیاست دانشگاه ویرجینیا گفت این نتایج منعکسکننده اختلاف نظر عمیق در آمریکاست؛ جایی که مردم به طور فزایندهای از حزب مقابل بیمناک و نگران هستند، احساسی که با رو در رو قرار گرفتن احتمالی ترامپ و هیلاری کلینتون شدت مییابد. ساباتو گفت: «این پدیده، مشارکت منفی نامیده میشود». وی افزود: «اگر ما قصد داشتیم این اثر را به حداکثر برسانیم، نمیتوانستیم نامزدهایی بهتر از ترامپ و کلینتون پیدا کنیم».
در این نظرسنجی از رای دهندگان احتمالی در خصوص انگیزه اصلیشان برای حمایت از ترامپ یا هیلاری کلینتون در انتخابات سراسری هشتم نوامبر سوال شد. حدود 47 درصد از حامیان ترامپ اعلام کردند در درجه نخست به این علت از وی حمایت میکنند که نمیخواهند هیلاری کلینتون در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی برسد. 43 درصد دیگر گفتند انگیزه اصلیشان علاقه به مواضع سیاسی ترامپ است، این در حالی است که شش درصد اعلام کردند شخصاً به وی علاقه دارند.
حامیان هیلاری کلینتون نیز عمدتاً پاسخ های مشابهی را بیان کردند. حدود 46 درصد حامیان هیلاری کلینتون اعلام کردند عمدتاً به این علت که نمیخواهند پیروزی ترامپ را در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ببینند، به کلینتون رأی خواهند داد، این در حالی است که 40 درصد گفتند با مواضع سیاسی وی موافق هستند و 11 درصد نیز گفتند شخصاً به وی علاقمند هستند.
این نظرسنجی که طی روزهای بیست و نهم آوریل و پنجم ماه مه انجام شد، از 469 تن از حامیان احتمالی ترامپ و 599 تن از حامیان احتمالی هیلاری کلینتون انجام شد. این احتمال دارد که نظر رای دهندگان ممکن است طی چند ماه آینده تغییر کند.
با این حال، برخی شواهد نیز حاکی است حمایت، از ترامپ ریشه در «وندالیسم سیاسی» دارد. بر این اساس
با وجود اینکه ترامپ نامزد حزب جمهوری خواه است، اما چون شعارها و وعدههای انتخاباتی وی در قاموس هیچ یک از دو حزب آمریکا نمیگنجد، حمایت مردم را جلب کرده است و این موضوع ریشه در سرخوردگی مردم آمریکا از هر دو حزب و نظام سیاسی این کشور دارد و رای دهندگان سعی میکنند با رای دادن به ترامپ هم هر دو حزب و هم اصل نظام سیاسی این کشور را به چالش بکشند.
تحلیلگر آمریکایی «تروور لابونته» روز پنج شنبه در گفتگو با شبکه تلویزیونی پرس تی وی به مطلبی اشاره میکند که از این منظر ارزیابی میگردد. وی با "بهترین گزینه خواندن دونالد ترامپ در میان جمهوریخواهان برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا" گفت: "من از اینکه دیگر نامزدهای ریاست جمهوری حزب جمهوریخواه از رقابتها کنار کشیدند خوشحالم زیرا همه آنها به شدت تحت حمایت مالی صهیونیستها بودند و از نظم نوین جهانی صحبت میکردند." وی هم چنین افزود: "دونالد ترامپ تنها نامزدی است که خودش هزینههای تبلیغاتش را میپردازد و به هیچ گروهی وابستگی مالی ندارد و لحن و مواضع او تقریباً مخالف دیگر نامزدهای هم حزبیش است. برای مثال او با سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مخالف است و میخواهد آمریکا از ناتو خارج شود. چنین موضعی طرح نظم نوین جهانی را ناکام میکند زیرا برای اجرای این طرح، ناتو کانون تصمیمگیریها علیه دیگر کشورهاست."
پایگاه اینترنتی ورلدسوسیالیست نیز روز پنج شنبه در گزارشی نوشت: انتخاب ترامپ رویدادی اتفاقی نیست. این انتخاب ریشه در بحران نظام سرمایهداری در آمریکا و شکست چارچوبهای دموکراسی در این کشور دارد. پیروزی ترامپ نتیجه روندی است که طی چند دهه شکل گرفته است.
3- در این میان آنچه مسلم است اینکه، هرچند ترامپ نامزد حزب جمهوریخواه است ولی اقبال به وی، نگرانی همه - حتی جمهوریخواهان و متحدین اروپایی این کشور- را بر انگیخته است.
رئیس مجلس نمایندگان آمریکا روز پنج شنبه با اشاره به اینکه "در حال حاضر آمادگی حمایت از ترامپ به عنوان نامزد حزب جمهوریخواه را ندارد" گفت: "جمهوریخواهان نیازمند پرچمداری هستند که استانداردهای این حزب را داشته باشد." رئیس مجلس نمایندگان آمریکا اضافه کرد: "من فکر می کنم محافظه کاران می خواهند بدانند که آیا او (ترامپ) در ارزشها و اصول ما شریک است یا خیر. سوالات زیادی وجود دارد که محافظه کاران میخواهند پاسخ آن از سوی ترامپ داده شود."
دیوید کامرون، نخستوزیر انگلیس دیروز درباره سخنان و سیاست ترامپ درباره مسلمانان گفت: "آشکارا میگویم سیاستِ پیشنهاد شده، اشتباه بوده، هست و خواهد بود". ظاهراً پیش از این هم نخستوزیر انگلیس ترامپ را، به خاطر مواضعش در زمینه مسلمانان، «تفرقهانداز» و «احمق» توصیف کرده است.
به نظر میرسد شدت این نگرانیها سبب شده است طرفداران وی سعی کنند تفسیر جدیدی از دیدگاههای وی ارائه دهند یا حتی خود وی به صورت تدریجی از دیدگاههای گذشته خود عقب نشینی کند.
تروور لابونته در گفتگو با شبکه تلویزیونی پرس تی وی با اشاره به حمایتش از ترامپ درباره مواضع وی از جمله اسلام هراسی و ضدیت با توافقنامه هستهای ایران و حمایت از اسرائیل گفت: "به نظر من ترامپ فقط خواسته است از بحران آوارگان مسلمان در اروپا به نفع خود بهرهبرداری کند تا بتواند دیگر نامزدها را از میدان به در کند. اما اکنون که همه نامزدهای هم حزبی خود را از رقابت بیرون کرده است، بعید میدانم او واقعاً از مسلمانان تنفر داشته باشد... درباره مواضع ترامپ علیه مهاجرت نیز، او واقعاً با مهاجرت مخالف نیست بلکه او با مهاجرت غیرقانونی مخالف است... او فقط میخواهد مرزهای آمریکا امن باشند... درباره موضع ترامپ در خصوص ایران و توافقنامه هستهای نیز مطمئن نیستم موضع او از کجا نشات میگیرد اما به نظر من او پشت پرده طرفدار توافق هستهای ایران است اما مجبور بوده است برای پیروزی در انتخابات علیه این توافقنامه موضع بگیرد. او مجبور بود در گردهمایی کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل موسوم به ایپک علیه توافق هستهای ایران موضعگیری کند زیرا مسئولان ایپک انتظار دارند سخنرانان همان حرفهایی را بزنند که باب طبع آنهاست اما او واقعاً با توافق ایران مخالف نیست."
تد کروز، نامزد ناکام ریاست جمهوری آمریکا از حزب جمهوریخواه دوشنبه گذشته در گفتگو با برنامه «فیس د نیشن» شبکه تلویزیونی سیبیاس آمریکا حتی با اشاره به "حمایت کارتل واشنگتن و لابیها از ترامپ" تصریح کرد: "مدیر برنامههای انتخاباتی ترامپ، چهل سال است به عنوان لابی و دلال قدرت در واشنگتن فعالیت میکند. او به رئیس کنگره ملی جمهوریخواه گفت دونالد نقش بازی میکند و به هیچ یک از حرفهایی که میزند، باور ندارد. او فقط حرفهایی را میزند که رای دهندگان دوست دارند بشنوند و او اگر رئیس جمهور شود، فردی کاملاً متفاوت خواهد بود."
همزمان با این اظهارنظرها شاهد تغییر تدریجی مواضع ترامپ هم هستیم. به عنوان مثال وی ده روز پیش از این به جای حمله به توافق هستهای، از تلاشش برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای سخن گفت و به جای حمله به همه مسلمانان از اولویتش برای «ریشه کن کردن اسلام گرایی افراطی» خبر داد.
این تغییر تقسیرها و مواضع میتواند بیانگر مصالحهای بین ترامپ و جمهوریخواهان باشد. به هر حال ترامپ - بر خلاف دیگر نامزدهای جمهوریخواه- توانسته حمایت بخش قابل توجهی از افکار عمومی آمریکا را جلب کند و این چیزی نیست که جمهوریخواهان در این شرایط بتوانند آن را نادیده انگارند. تا جایی که رئیس جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا روز پنج شنبه ضمن انتقاد از مواضع ترامپ تصریح کرد: "من نمیخواهم آنچه را که او (ترامپ) بدست آورده نادیده بگیرم".