بهبود همزمان مناسبات آنکارا با تل‌آویو و تهران؟!/ 1395/06/01

پس از کودتای نافرجام ترکیه و حمایت نکردن کشور‌های غربی از دولت اردوغان و حتی اتهام حمایت کشور‌های غربی از کودتاچیان، گمانه زنی درباره افزایش گرایش انکارا به ایران و روسیه و تغییر سیاست‌های این کشور در قبال سوریه افزایش یافته است. 

 

پابلو خفره لئال، کارشناس شیلیایی مسائل بین‌الملل در تحلیلی که روز شنبه گذشته در وب سایت هیسپان تی وی منتشر شد نوشت: پس از کودتای نا فرجام 15 جولای، دولت ترکیه بار دیگر نگاه خود را به کشورهایی که به خاطر رویای اروپایی شدن از آنها روی برگردانده بود، معطوف کرد. پابلو خفره لئال در این مقاله نوشت: در واقع، دولت اردوغان(رئیس جمهور ترکیه )، ضمن تقویت روابط خود با بازیگرانی مانند روسیه و ایران، آنها را به گفتگو درباره  بهبود روابط با سوریه دعوت کرده است.

از سوی دیگر، دولت ترکیه با انتقادات و تهدیدهای غرب در رابطه با اجرای دوباره حکم اعدام  و همچنین تهدید به خروج از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز مواجه است.

مشاور مرکز مطالعات راهبردی در استانبول نیز با اشاره به رایزنی‌های گسترده ترکیه و ایران برای حل بحران سوریه گفت: سیاست‌های ترکیه در تعامل با سوریه تغییر کرده است. جواد کوگ دیروز در گفتگو با شبکه تلویزیونی الحدث از استانبول گفت: به نظر می‌رسد ترکیه حمایت‌های آمریکا و دیگر کشورهای غربی را در راهبرد خود در تعامل با سوریه ندارد. 

فرانس بیست و چهار نیز خبر داد رویکرد ترکیه در قبال سوریه به طور کامل تغییر کرده است. به گزارش این شبکه تلویزیونی، ترکیه در پرونده سوریه دست به تغییرات دیپلماتیک زده است. برای نخستین بار از زمان آغاز جنگ سوریه بینعالی ییلدریم نخست وزیر ترکیه تاکید کرد بشار اسد بازیگری است که باید در سوریه به آن توجه شود. این گزارش با اشاره به اینکه "این تغییر رویکرد پس از بهبود روابط ترکیه و روسیه چندان عجیب نیست" افزود: "یکی دیگر از تغییرات درباره ایران است. ترکیه که تاکنون همواره از ایران انتقاد می‌کرد هم اکنون معتقد است این کشور می‌تواند نقش مهمی در حل بحران سوریه ایفا کند." 

همزمان با این گمانه زنی‌ها برخی گزارش‌ها از بهبود مناسبات آنکارا و رژیم صهیونیستی خبر می‌دهند. به عنوان مثال، شبکه تلویزیونی العربیه روز شنبه گزارش داد: ترکیه و (رژیم) اسرائیل به دنبال عملی کردن تفاهمات امضا شده هستند. بر اساس این گزارش پارلمان ترکیه به توافق آشتی این کشور با  (رژیم) اسرائیل که در ماه گذشته امضا شد رای مثبت داد. این توافق به هدف پایان دادن اختلافات شش ساله میان دو طرف امضا شد. این توافق راه را برای از سرگیری روابط دیپلماتیک کامل میان آنکارا و تل‌آویو فراهم می‌کند. 

رژیم صهیونیستی نیز روز شنبه از تصویب موافقتنامه آشتی دوجانبه با ترکیه در پارلمان این کشور که به تنش و اختلاف شش ساله بین دو طرف پایان می‌دهد استقبال کرد.

تلاش آنکارا برای بهبود مناسبات با تل‌آویو در این شرایط می‌تواند در ایده «تحول راهبردی در دیپلماسی منطقه‌ای آنکارا» تردید ایجاد ‌کند و بیانگر تصنعی بودن تغییر سیاست‌ها در آنکارا باشد. بر این اساس ممکن است نزدیکی مناسبات بین آنکارا، تهران و مسکو بخشی از دیپلماسی غرب در شرایطی باشد که تروریست‌ها در سوریه و عراق در حال مضمحل شدن هستند و کرد‌ها دیگر کارکرد خود را در دیپلماسی آمریکا - یعنی مبارزه با تروریست‌ها - از دست داده‌اند اما واشنگتن نمی‌خواهد چنین تصور شود که آمریکا متحد خوبی برای شرکای خود - در اینجا کرد‌ها - نیست به همین دلیل با یک دعوای تصنعی بین آنکارا و غرب، ترکیه مسئولیت سرکوب کرد‌های سوریه را بر عهده می‌گیرد.  

تغییر رویکرد رسانه‌های جهان به کرد‌های مورد حمایت آمریکا می‌تواند موید تغییر سیاست غرب در قبال آنها باشد. شبکه تلویزیونی العربیه شنبه گذشته از ادامه جنایات شبه نظامیان کرد در شمال سوریه خبر داد و افزود: شبکه حقوق بشر سوریه درباره ادامه جنایات شبکه نظامیان کرد وابسته به حزب اتحاد دموکراتیک علیه غیرنظامیان هشدار داد. جنایات شبه نظامیان کرد بدون وجود هیچ نوع مانع قانونی ادامه دارد. این شبکه از بازداشت های خودسرانه و سرکوب آزادی ها توسط شبه نظامیان کرد وابسته به این حزب در مناطق تحت سیطره خود  خبر داد. این در حالی است که پیش از این چنین گزارش‌هایی درباره کرد‌ها منتشر نمی‌شد. 

با این حال یک گمانه دیگر نیز متصور است. ممکن است پس از کودتا نافرجام، بویژه به خاطر توجه نکردن غرب به منافع ترکیه در کردستان سوریه و عراق، مناسبات ترکیه با غرب دچار تحول راهبردی شده باشد اما برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها در مناسبات با غرب، آنکارا سناریو بهبود مناسبات با رژیم صهیونیستی را در پیش گرفته باشد.  شاید هم بهبود مناسبات با رژیم صهیونیستی حربه‌ای برای کاهش انتظارات ایران و روسیه از دیپلماسی منطقه‌ای آنکارا باشد.