چالش دیپلماتیک آمریکا در میانه متحدان و رقیبان/ 1395/07/07

مجلس نمایندگان آمریکا دیروز با تصویب مصوبه سنا، امکان وتوی طرح شکایت از عربستان در دادگاه‌های آمریکا را از باراک اوباما گرفت. 

هر چند برخی رسانه‌های جهان مدعی هستند که "این تصمیم سنا ضربه ای به سیاست خارجی باراک اوباما در پایان دوره دوم ریاست جمهوری وی به شمار می رود" اما به نظر می‌رسد اختلافات بین دو طرف ریشه دارتر و عمیق‌تر از آن چیزی است که نشان داده میشود و دولت و مجلس نمایندگان آمریکا تصمیم خود را برای ادامه فشار بر عربستان گرفته اند. 

حتی ممکن است یکی از اهداف موافقت عربستان با کاهش عرضه نفت در اوپک نیز واکنش به این مصوبه آمریکا باشد. خبرگزاری رویترز دیروز گزارش داده است که کشورهای عضو سازمان اوپک برای محدود کردن سطح تولید خود به توافق رسیده‌اند. 

هفته پیش کنگره آمریکا طرح موسوم به «عدالت در برابر حامیان تروریسم» را تصویب کرد که براساس آن به قربانیان خانواده حملات تروریستی 11 سپتامبر حق قانونی برای شکایت از عربستان سعودی برای نقش احتمالی این کشور در آن حملات را می دهد. این تصمیم کنگره توسط آقای اوباما وتو شد اما نمایندگان جمهوریخواه و حتی هم حزبی های آقای اوباما در کنگره گفتند که دوباره آن را به رای می گذارند. در صورتی که دو سوم اعضای سنا با وتوی رئیس جمهوری مخالفت می کردند، این وتو بی اثر می شد که صبح چهارشنبه 97 نفر از 100 سناتور به آن رای مثبت مثبت دادند.

بالا گرفتن اختلافات بین واشنگتن و ریاض در حالی است که روابط ترکیه و آمریکا نیز در قبال بحران سوریه به دنبال حمایت آمریکا از کردهای سوریه و تحویل ندادن فتح‌الله گولن- متهم دست داشتن در کودتای نافرجام در این کشور- به سردی گراییده است. 

البته نباید از این واقعیت غفلت کرد که در ورای این اختلافات بین آمریکا و متحدانش - ترکیه و عربستان- همگرایی بین آنها در زمینه سوریه و عراق، حمایت واشنگتن از ریاض در یمن و فروش تسلیحات پیشرفته آمریکایی به عربستان ادامه دارد. بنابراین ممکن است این منازعات تصنعی بوده و کارگردان پشت صحنه تحولات یاد شده آمریکا باشد و هدف این اختلافات تنها تطهیر نقش کاخ سفید در جنگ افروزی و حمایت عربستان و ترکیه از تروریسم در منطقه و جهان باشد.  

در این شرایط تنش در مناسبات بین آمریکا و روسیه نیز در سوریه به اوج رسیده است. به طوری به گزارش بی بی سی فارسی جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، به سرگئی لاوروف، همتای خود گفته است که آمریکا درصورتی که روسیه بمباران حلب را قطع نکند به مذاکرات صلح سوریه خاتمه می دهد.

آقای کری دیروز این سخنان را در تماسی تلفنی با آقای لاورف بیان کرده است. وزارت خارجه آمریکا در این خصوص گفته است که این وزارتخانه در حال آمادگی برای خاتمه دادن به مذاکرات صلح است. 

این تحولات در حالی صورت گرفته است که بر اساس گزارش‌ها از حلب در شمال سوریه نیروهای دولتی این کشور از چهار جبهه به مواضع مخالفان مسلح در مناطق شرقی شهر حلب حمله کرده‌اند و وارد بخش قدیمی این شهر شده‌اند. علاوه بر این عربستان همزمان با گرفتاری در باطلاق یمن با چالش‌های اقتصادی عمیق و گسترده‌ای نیز روبرو شده است، ترکیه نیز در کنار مناقشه با کرد‌ها، همچنان در گیر شرایط امنیتی پس از کودتای نافرجام است و آمریکا نیز علاوه بر مناقشات پیشین در دریای چین، و در داخل با بحران‌های نژادی و پدیده ترامپ روبرو است.