حتی همزمان با مذاکرات هستهای هم پیشبینی میشد که کشورهای غربی به بهانه واهیِ عمل نکردن ایران به تعهدات هستهایش در برجام، برنامههای موشکی ایران، حمایت از مقاومت اسلامی ضد صهیونیستی ـ تحت عنوان حمایت از تروریسم ـ سیاستهای منطقهای و ادعاهایی درباره وضعیت حقوق بشر در کشور در روند اجرای این برجام کارشکنی کنند.
امتناع بانکهای اروپایی از سرمایه گذاری در ایران همچنان موضوع مورد مناقشه بین ایران و طرفهای غربی است. تا جایی محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در شروع سفری به سه کشور فنلاند، سوئد و لتونی از آمریکا خواست بانک های اروپایی را که خواهان انجام معامله با ایران هستند تنبیه نکند.
البته مقامات آمریکایی و اروپایی به تحرکات دیپلماتیک و گفتگوهایی با مقامات بانکها، برای حل این مسئله، متوسل شده اند. مثلا کشورهای مهم غربی اخیرا طی بیانیه مشترکی از بانک ها و موسسات مالی خواستند از انجام معاملات مشروع با ایران پرهیز نکنند.
آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا روز 20 مه (2 خرداد) در این بیانیه نوشتند: "منافع اروپاییها و سایر شرکتهای جهانی در ایران بالاست. و به نفع ما و به نفع جامعه جهانی است که از موثر بودن برجام برای همه طرف ها اطمینان حاصل شود؛ از جمله از طریق فایده رساندن به مردم ایران."
اما آقای ظرف بعد از آن تاکید کرد که قدرتهای غربی باید در کنار انتشار بیانیه "اقدامات عملی" نیز برای گسترش روابط اقتصادی انجام بدهند.
پیش از این مقام معظم رهبری تصریح کرده بود: آمریکا روی کاغذ به بانک های خارجی اجازه می دهد با ایران معامله کنند اما در عمل، آنها یک ایران هراسی به راه انداخته اند تا هیچکس جرات معامله با ایران را نداشته باشد.
محافل سیاسی و رسانهای غربی ادعا میکنند: بانکهای اروپایی که اغلب در خاک آمریکا شعبه دارند در از سرگیری معاملات با ایران با احتیاط زیاد عمل کردهاند. این بانکها نگرانند که در صورت دادوستد با این کشور درگیر معاملاتی شوند که از نظر وزارت دارایی آمریکا با "حمایت از تروریسم" مرتبط است.
رویترز دیروز ادعا کرد شرکت ها و دولت های اروپایی و آسیایی به ویژه بانک ها تلاش کرده اند توضیحاتی مکتوب دریافت کنند مبنی بر اینکه بر اساس قوانین و مقررات مالی فعلی آمریکا چه اقداماتی مجاز است. در اصل آنها می خواهند این تضمین را دریافت کنند که آمریکا آنها را به علت معامله با ایران تحت پیگرد قرار نخواهد داد یا مجازات نخواهد کرد. این چیزی است که آمریکا تاکنون تمایلی به انجام دادن آن نداشته است.
علاوه بر این، شرکتهای خارجی مطمئن نیستند آیا موافقتنامه هسته ای باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا با ایران ادامه خواهد یافت یا خیر؟ اگرچه نامزدهای دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا از این موافقتنامه هسته ای حمایت می کنند اما جمهوریخواهان از آن انتقاد و تهدید کرده اند پس از کنار رفتن اوباما از سمت ریاست جمهوری، تحریم ها را علیه ایران بازخواهند گرداند.
بنا بر ادعای این خبرگزاری تلاش های دولت اوباما برای اطمینان خاطر دادن درمورد تجارت با ایران با عصبانیت جمهوریخواهان و برخی دموکرات های مخالف موافقتنامه هسته ای تهران روبرو شده است.
با وجود این توجیهها، آنچه باید مورد توجه قرار گیرد نقش لابی صهیونیستی در کارشکنی همکاری بانکهای اروپایی با ایران است. نباید از این واقعیت غافل شد که اولا، رژیم صهیونیستی مهمترین جریان مخالف توافق هستهای پنج به علاوه یک و ایران بوده است؛ ثانیا، لابی صهیونیستی، مالکان و متولیان اصلی بانکها و موسسات مالی در آمریکا و اروپا هستند. البته این به معنای نفی کارشکنی دولتهای غربی در مسیر اجرای بخش «لغو تحریمهای ایران» در توافق هستهای نیست. ضمن اینکه تنها را وادار کردن لابی صهیونیستی به مانع تراشی نکردن در مسیر همکاری بانکهای اروپایی با ایران فشار بر دولتهای آمریکا و اروپا است.
براساس موافقتنامه هسته ای به دست آمده بین تهران و قدرت های جهان، تحریم های آمریکا و اروپا علیه اقتصاد ایران ماه ژانویه لغو و زمینه برای داد و ستد شرکت های خارجی با اکثر شرکت های ایرانی هموار شد. با این حال شرکت های ایرانی همچنان با محدودیت هایی روبرو هستند.
جان کری روز پنج شنبه در اظهاراتی که بیشتر «جنبه تبلیغاتی» دارد به دیپلماتهای آمریکایی توصیه کرد: "داستان تسلیم شدن آقای ظریف را برای نوههایتان تعریف کنید".
این اظهارات در حالی مطرح میشود که در روزهای اخیر جمهوری خواهان و منتقدان دولت آمریکا در چارچوب رقابتهای انتخاباتی و برای زیر سوال بردن عملکرد رقبای دموکرات خود و همچنین تلآویو و لابی صهیونیستی آمریکا و اروپا برای جلوگیری از لغو تحریمها بر ضد ایران، بیش از هر زمان دیگری توافق هستهای را هدف قرار داده اند.
رسانهها روز سهشنبه از نخستین سفر نمایندگان شرکت بوئینگ به ایران در سه دهه گذشته خبر داده و میگویند این شرکت هواپیماسازی آمریکایی سه مدل از تازهترین محصولات خود را به ایران ارائه داده است. این در حالی است که همزمان ایران و ایتالیا در جریان سفر ماتئو رنتسی، نخست وزیر ایتالیا، به تهران موافقتنامههایی که ارزش آنها به طور بالقوه به چندین میلیارد دلار میرسد امضا کردهاند و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز قرار است آخر این هفته به همراه هفت کمیسر اروپایی با هدف ارتقاء روابط با ایران در پی برداشته شدن تحریم ها به تهران برود.
سفر احمد داوود اوغلو نخست وزیر ترکیه به ایران را میتوان در ادامه سفر و رایزنیهای مقامات بسیاری کشورهای جهان در ایران پس از توافق هستهای و تعلیق تحریمها ارزیابی کرد، به هر حال بازار بکر ایران برای هر کشوری وسوسه انگیز است. با این حال این سفر از جهتهای دیگری هم برای آنکارا اهمیت دارد.
در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری در ایران، توانمندی نظامی ایران بیش از گذشته مورد توجه محافل سیاسی، کارشناسی و رسانهای آمریکایی و غربی قرار گرفته است.